اکولاژ یا بوم کلبه چیست؟ - مجله عکس

واژه اکولاژ (ecolodge) یا بوم کلبه از سال 1990 بر سر زبان ها افتاد. زمانی که عده ای از افراد دغدغه مند با احساس مسئولیتی که نسبت به حفاظت از میراث طبیعی داشتند، تصمیم به طراحی و ساخت کلبه هایی گرفتند که سازگار با طبیعت باشد. نام این کلبه ها با افزوده شدن پیشوند eco (طبیعت) به ابتدای Lodge (کلبه) شکل گرفت و معنای بوم کلبه را شکل داد. در این مقاله، خبرنگاران میخواهد تا شما را با معنا و مفهوم اکولاژها یا همان بوم کلبه ها بیشتر آشنا کند.

آنچه در ادامه می خوانید:

• تاریخچه اکولاژ
• ضوابطی که در ساخت اکولاژها رعایت می گردد
• با انواع بوم کلبه ها آشنا شوید
  • اکولاژهای نمونه
  • اکوریزورت یا تفرجگاه ساحلی
  • اکوکمپ
  • اقامتگاه مبتنی بر منطقه ها روستایی یا مزارع
  • بوم کلبه های مبتنی بر جوامع کوچک
• تفاوت اکولاژها و هتل های سبز

تاریخچه اکولاژها

به طور کلی، بوم گردشگری یا همان اکوتوریسم (ecotourism) برای این هدف ظهور پیدا کرد تا سهم عادلانه ای از منافع مادی حاصل از سفر را به جوامع میزبان (جوامع بومی که میزبان گردشگران هستند) اختصاص دهد؛ به علاوه اینکه اثرات زیست محیطی سفر را کاهش دهد و بازدیدی مبتنی بر تجربه ناشناخته ها در طبیعت را برای گردشگران به ارمغان آورد، به گونه ای که این بازدید نه تنها آسیبی به طبیعت وارد نسازد، بلکه حتی به حفاظت از آن یاری کند.

در واقع طبیعت به مقصدی تبدیل گردد که گردشگران هم قصد بازدید و لذت از مواهب آن را داشته باشند و هم برای حفاظت از آن تلاش نمایند. این گردشگران که با چنین هدفی وارد طبیعت می شوند، برای گذران شب احتیاج به اقامتگاهی دارند تا آرامش در دامان طبیعت را تجربه نمایند؛ از همان جا بود که eco را از اکوتوریسم برداشتند و به ابتدای lodge اضافه کردند و طراحی ecolodge یا همان بوم کلبه را شروع شد.

پس از آن بسیاری از کشورهای دنیا که از میراث طبیعی ارزشمندی بهره مند بودند و مقصد گردشگران دوست د ار طبیعت به شمار می رفتند، کمر همت بستند تا اکولاژها را در مقصدهای گردشگری خود ایجاد نمایند. آن ها برای این منظور باید ضوابطی را رعایت می کردند.

ضوابطی که در ساخت اکولاژها رعایت می گردد

پیشنهاددهندگان ساخت اکولاژها برای ساخت آن ضوابط و استانداردهایی مطرح کردند که بهتر است نگاهی به آن بیندازید؛ حالا چه یک طبیعت گرد باشید و قصد بیتوته در یکی از این بوم کلبه ها را داشته باشید و چه در فکر ساخت آن و راه اندازی یک کسب و کار در دامان طبیعت باشید.

• بوم کلبه باید در یک منطقه طبیعی یا در یک منطقه روستایی که در نزدیکی یک عارضه طبیعی و یک پدیده زمین شناسی واقع شده است، ساخته گردد. مکان ساخت اکولاژ باید به طور کلی دور از آلودگی صوتی شهرها، ترافیک و دود باشد.
• اکولاژ اقامتگاهی کوچک مقیاس است؛ باید کمتر از 30 اتاق داشته باشد، ساخت آن در راستای حفاظت از محیط زیست باشد و تخریب را به حداقل برساند.
• در ساخت و مدیریت آن از تکنیک های صرفه جویی در انرژی و تا جای ممکن، فناوری انرژی های تجدیدپذیر استفاده گردد.
• این اقامتگاه باید به مفسران میراث طبیعی دسترسی داشته باشد و از دانش آن ها بهره ببرد؛ راهنمایانی که از دانش زیست محیطی برخوردارند، تنوع زیستی و گونه های جانوری بومی منطقه را به خوبی می شناسند و می توانند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار گردشگران قرار دهند.
• در این اقامتگاه باید از کتاب، کتابچه، بروشور، نقشه راهنما، تابلو و عکس برای دادن اطلاعات به مهمانان استفاده گردد؛ از تاریخ طبیعی منطقه گرفته تا تنوع زیستی و گونه های جانوری. هر مطلبی که هم برای گردشگران جالب باشد و هم آن ها را ترغیب به حفاظت از محیط زیست کند.
• ساخت این اقامتگاه باید منجر به آموزش و استخدام جامعه محلی و پرداخت حقوق منصفانه به آن ها گردد.
• به مهمانان، کارکنان و بازدیدنمایندگان درباره اهمیت و ارزش زیست بوم آموزش داده گردد و به آن ها یاد دهد که چگونه هم از طبیعت لذت ببرند و هم کمترین اثر منفی را از خود به جا بگذارند.
• ساخت اکولاژ باید به اقتصاد محلی یاری کند و به روش درازمدتِ، کسب عایدی برای اهالی بومی تبدیل گردد.

با انواع بوم کلبه ها آشنا شوید

تنوع در ساخت اقامتگاه های سازگار با طبیعت بسیار است، بسته به اینکه در کوهستان ساخته شوند یا در دل جنگل های انبوه، در روستا یا در کویر، می توان از اجزای موجود در طبیعت همان منطقه و متناسب با اقلیم آن برای ساخت اقدام کرد؛ اما همه آن ها در مواردی نقاط اشتراک بسیار زیادی دارند.

اکولاژهای نمونه

این اقامتگاه ها معمولا به عنوان یک نمونه کامل از یک بوم کلبه ساخته می شوند و در اداره آن از کارکنان آموزش دیده و راهنمایان حرفه ای برای تعامل با مهمانان بهره می برند. آن ها را در مکان های طبیعی بکر می سازند؛ مکان هایی که اغلب ارزش زیست محیطی قابل توجهی دارند؛ در اداره آن ها از برنامه های حفاظتی بسیار قدرتمندی استفاده می گردد و یاری به اقتصاد محلی از اهداف آن ها است. بعلاوه استفاده از فناوری دفع زباله و کاهش مصرف انرژی در دستور کار آن ها قرار گرفته است.

اکوریزورت یا تفرجگاه ساحلی

اکوریزورت ها غالبا در نزدیک اقیانوس ها ساخته می شوند؛ این اقامتگاه ها، بیشتر بر فعالیت های تفریحی متمرکزند؛ برگزاری کلاس های یوگا و مراقبه به منظور رسیدن به آرامش، اغلب در برنامه های خدماتی این اقامتگاه های ساحلی قرار گرفته است، اما در ساخت آن تمام ضوابط ساخت اکولاژها و استفاده از عناصر بومی رعایت می گردد.

اکوکمپ

این اقامتگاه در واقع کلبه یا کمپ کوچکی است که در منطقه ها طبیعی بسیار زیبا ساخته می گردد. بسیاری از این کلبه ها و کمپ ها که برای اهداف اقامتی ساخته شده اند، کاملا با طبیعت سازگاری دارند؛ اما شاید از نظر امکانات یا خدمات، ساده تر از انواع دیگر بوم کلبه ها باشند. مثلا ممکن است هیچ راهنمای محلی نداشته باشند یا تنها امکاناتی برای شب مانی در اختیار گردشگران قرار دهند.

اقامتگاه مبتنی بر منطقه ها روستایی و مزارع

اقامتگاه ها روستایی در عین حال که همچنان به عنوان مزرعه، مرتع و خانه روستایی فعالیت دارد، پذیرایی گردشگران نیز است. معمولا از ساختار ساده ای برخورد است و به صورت خانوادگی و خصوصی اداره می گردد. اگر در نواحی روستایی باشد حتما در نزدیکی ذخایر ارزشمند طبیعی ساخته می گردد.

در خدمات مهمان نوازی از کارکنان بومی و راهنمایان محلی بهره می برد و فرصت معرفی حیات وحش و تنوع زیستی منطقه و عکاسی از آن را برای گردشگران فراهم می نماید. غذاهای ارگانیک سرو می نماید و به روش سنتی از مهمانان خود پذیرایی می نماید.

در کشور عزیزمان ایران، اکولاژ اغلب به عنوان اقامتگاه بوم گردی شناخته می گردد. این اقامتگاه ها در روستاها و با دسترسی به عارضه های ارزشمند طبیعی ساخته می شوند. ایجاد اشتغال برای جوامع محلی از مهم ترین شاخصه های آن ها است و هرچه را که از فرهنگ بومی اجداد خود به ارث برده اند به عنوان جاذبه ای ارزشمند در اختیار مهمانان و گردشگران قرار می دهند.

طبخ غذاهای بومی و حتی روش پخت غذا و تهیه نان به شکل بومی، پوشش و آداب و رسوم پذیرایی از مهمان، بازی ها، آوازها و موسیقی محلی، همه و همه را برای خدمت به مهمانان به کار می برند.

بوم کلبه های مبتنی بر جوامع کوچک

این اقامتگاه ها در نواحی مختلف دنیا و به ویژه در منطقه های با اقتصاد ضعیف و غالبا به وسیله سازمان های غیردولتی یا برخی صندوق های توسعه بین المللی و NGO، به منظور تامین عایدی پایدار برای جوامع کوچک ایجاد می شوند. هدف اصلی آن ها بهبود معیشت جوامع کوچک به وسیله ارائه خدمات گردشگری و اقامتی است. به طورکلی این اقامتگاه ها در نهایت سادگی خدمات اسکان و پذیرایی را به گردشگران ارائه می دهند. گاهی همان سبک زندگی بومی واقعی بدون هیچ تزیینات اضافه و تجملات نمادینی، خود منجر به جذب گردشگران می گردد.

تفاوت اکولاژها و هتل های سبز

محبوبیت سفرهای مبتنی بر طبیعت روزبه روز در حال افزایش است؛ به خصوص که چهره شهرها، هرروز سردتر و آلوده تر می گردد. به همین علت سفر به طبیعت به عنوان راهکاری برای تمدد اعصاب و آرامش روح توصیه می گردد. اما در این بین، برخی هتل ها و مراکز اقامتی گام موثری در حفاظت از محیط زیست برداشته اند. گامی که به تاریخچه هتل های سبز منجر شده است.

انواع هتل ها، هتل آپارتمان ها، متل ها و اقامتگاه های ارائه دهنده خدمات تخت و صبحانه (Bed and Breakfast) در سراسر دنیا به فکر ارتقاء استانداردهای خود در جهت دریافت گواهینامه های سبز از انجمن های محیط زیستی افتاده اند.

این هتل ها خدمات خود را در راستای مدیریت پسماند و کاهش فراوری زباله، مدیریت مصرف آب، استفاده از صابون ها و مواد شوینده گیاهی، بازیافت ملحفه ها و حوله ها، حذف ظروف یکبارمصرف و استفاده از انرژِی های تجدیدپذیر برای تامین گرما و سرما با کمترین اثر منفی بر محیط زیست پیاده سازی نموده و موارد زیر را رعایت می نمایند:

• استفاده از نور و انرژی برق در 90 درصد بخش های عمومی هتل مانند راهروها به حداقل رسیده و استفاده از لامپ های کم مصرف مرسوم شده است.
• برنامه بازیافت و تفکیک زباله در دستور کار این هتل ها قرار گرفته است.
• در سرویس های بهداشتی و حمام هتل از شیرآلات و دوش های چشمی و حسی استفاده شده تا در مصرف آب صرفه جویی گردد.
• استفاده از سموم شیمیایی برای ضدعفونی کردن و دفع آفات در همه بخش های هتل حذف شده است.
• آموزش های محیط زیستی به کارکنان داده می گردد.

سخن آخر

ساخت اقامتگاه های سازگار با طبیعت که در کشور ما از آن به اقامتگاه های بوم گردی، اکوکمپ ها، خانه های روستایی و.... تعبیر می گردد، گام موثری در جهت تغییر سلیقه گردشگران و استقبال از سبک زندگی بومی، اهمیت حفاظت از محیط زیست و بهبود معیشت محلی بوده است.

حال آنکه چند درصد از این اقامتگاه های سازگار با طبیعت در کشورمان تمام ضوابط ساخت و مدیریت را در جهت اهداف فوق رعایت نموده اند و تا چه اندازه در تحقق اهدف خود پیروز بوده اند؟

از شما که تجربه سفر به نواحی بکر و منطقه ها روستایی کشورمان را داشته اید، می خواهیم تا تجربه خود از اقامت در اکولاژها را با خوانندگان خبرنگاران به اشتراک بگذارید.