بررسی وعده های خودرویی یک ماه بعد از رشد قیمت - مجله عکس

به گزارش جهانی اقتصاد، در این یک ماه خودروسازان با برنامه ریزی وزارت صمت اقدام به برگزاری 10 طرح فروش در قالب فروش فوری، پیش فروش و مشارکتی کردند. بر این اساس دوشنبه های ایران خودرویی و سه شنبه های سایپایی در شرایطی نوید ساماندهی صنعت و بازار خودرو را می داد که ارزیابی های اجرا شده در یک ماه گذشته نشان از آن دارد که اقدامات دو خودروساز هم راستا با وعده های وزارت صمت حرکت نکرده است.

هر چند به شکل صوری اقداماتی در راستای رشد تولید و فروش اجرا شده اما آنچه مشخص است مسائل صنعت با برنامه نویسی قابل حل نیست چراکه این مسائل در رگ و ریشه خودروسازی کشور ایجاد متاستاز کرده است.

وزارت صمت برای جلوگیری از تولید زیان ده خودروسازان و رشد تیراژ در حالی با مخالفت برخی از مسوولان در بدنه دولت و کنندگان مجلس اقدام به افزایش 18 درصدی قیمت کرد که آمار و ارقام رشد خودروهای ناقص از یک سو و نبود برخی از قطعات و همچنین رشد بدهی به قطعه سازان گویای این نکته است که افزایش قیمت به صورت دستوری چندان کارساز نیست و نمی تواند چالش های کنونی زنجیره خودروساز کشور را پوشش دهد.

آنچه مشخص است خودروسازی کشور در کنار بدهی کلان به قطعه سازان، کمبود قطعات الکترونیکی و تولید محصولات ناقص نمی تواند طبق برنامه وزارت صمت پیش برود. هرچند اصلاح قیمت خودرو با توجه به هزینه نهاده های تولید، از طریق این وزارتخانه امری منطقی محسوب می شود اما وزیر صمت در این زمینه همچون هم سلف خود با رشد 18 درصدی قیمت تنها آمپول مسکنی به این صنعت تزریق کرده تا در مقطع کوتاه درد آن تسکین یابد.

اما در یک ماه گذشته اگرچه تولید تا حدودی فرایند مطلوبی را طی کرده و فروش دوشنبه ای ایران خودرو و سه شنبه ای سایپا نیز تداوم یافته و از سوی دیگر بازار خودرو نیز با قیمت های سرسام آور همراه نبوده، با این حال در روزهای اخیر کمبودها و چالش ها کم کم خود را نشان داده، به طوری که خودروسازان را مجبور به پاسخگویی کرده است. در هفته گذشته بازرس کل امور صمت سازمان بازرسی کل کشور از انباشت 178 هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان خبر داد. اعلام این تعداد خودروی ناقص با واکنش خودروسازان همراه بود به طوری که دو شرکت گفتند که به دلیل نبود قطعات الکترونیکی که طی یک سال گذشته به چالشی جهانی تبدیل شده، قادر به تکمیل محصولات ناقص خود نیستند. در همین زمینه قائم مقام اجرایی مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، چندی پیش گفت که کمیاب شدن اقلام زیرمجموعه الکترونیک عامل اصلی افزایش خودرو در پارکینگ های این شرکت است و سایپا نیز دیروز کمبود قطعه ACU را موجب تولید ناقص برخی محصولات خود خواند.

بنابراین بهتر بود وزارت صمت وعده و وعیدهای خودرویی خود همراه با رشد 18 درصدی قیمت ها را مشروط و تحقق وعده ها را منوط به رفع دیگر چالش های خودرویی می کرد. در حال حاضر کمبود تراشه های الکترونیکی، تولید خودرو در جهان را با چالش های زیادی همراه کرده به طوری که بسیاری از خودروسازان جهانی محصولات تولیدی خود را با حذف برخی از آپشن های الکترونیکی به بازار عرضه کرده اند.

این معضل اگرچه تولید در شرکت های خودروسازی کشورمان را نیز تحت تاثیر قرار داده اما فرایند معکوسی را طی کرده است. نگاهی به آمارهای فروش فوری، پیش فروش و مشارکتی دو خودروساز بزرگ کشور در یک ماه گذشته حکایت از آن دارد که دو خودروساز باز هم با تاکید بر تولید محصولات کم تیراژ که از قضا قطعات الکترونیکی بیشتری نیز دارند، متمرکز شده اند. به طوری که خودروی 207 پانورامای ایران خودرو، پای ثابت تمام فروش های یک ماهه ایران خودرو است و دو خودروی کوییک در تمامی مدل ها و تیبا نیز در سایپا حرف اول را در تمامی فروش ها می زنند. بنابراین در یک ماه گذشته باز هم خبری از رشد تولید پرتیراژ ها نیست و خودروسازان هنوز اصرار بر تولید محصولات کم تیراژ که عموما به دلیل نقص قطعه دپو می شوند، دارند. از سوی دیگر اما رشد تیراژ همین محصولات که به قول خودروسازان با زیان کمتری در تولید روبرو است، نقدینگی زیادی می خواهد و رشد 18 درصدی قیمت هم کفاف خودروسازی را نمی دهد. به طوری که چندی پیش انجمن قطعه سازان از عدم پرداخت بدهی فعالان صنعت قطعه از سوی خودروسازان خبر داد و از سوی دیگر رئیس انجمن خودروسازان نیز خواستار پرداخت تسهیلات به خودروسازی کشور شد.

این تفاسیر همگی بیان کننده آن بود که با گذشت یک ماه از قیمت گذاری نو خودرو، نه دردی از خودروساز دوا شده و نه قطعه سازان به طلب خود رسیدند. آنچه مشخص است تا تداوم دخالت دولت در امور خودروسازی و قیمت گذاری دستوری، امیدی به رسیدن این بار کج به مقصد وجود ندارد و تزریق مسکن نیز به طور موقت درد این صنعت را دوا خواهد کرد.

عرضه و فروش در یک ماه گذشته

یک ماه از افزایش قیمت کارخانه ای خودرو می گذرد و شرکت های خودروساز بعد از کسب مجوز افزایش 18 درصدی قیمت ها با دستور وزارت صمت، عرضه هفتگی خودرو را در دستور کار قرار داده اند. آن طور که میان سیاستگذار کلان و شرکت های خودروساز توافق شد، خودروسازان باید هر هفته در قالب طرح های فروش فوق العاده، پیش فروش و مشارکت در تولید اقدام به عرضه محصولات خود کنند.

اما این راستا چه تاثیری بر تولید و عرضه خودروساز داشت؟

بررسی آخرین آمار تولید خودروسازان مربوط به آذرماه سال جاری نشان می دهد خودروسازان تا پایان فصل پاییز 1400 در قیاس با مدت مشابه سال گذشته تولید خود را حدود 5/ 3 درصد افزایش داده اند. آنها تا پایان آذرماه تولید نزدیک به 649 هزار و 800 دستگاه را نهایی کرده اند. به نظر می رسد رشد تولید خودرو طی 9 ماهی که از سال جاری می گذرد در 3 ماهه پایانی سال جاری نیز ادامه داشته باشد و همین مساله سبب شده سیاستگذار خودرویی با توجه به این رشد ادامه دار تولید، تکلیف برگزاری هفتگی طرح های فروش را روی دوش شرکت های خودروساز بگذارد. همان طور که ذکر شد دو خودروساز بزرگ کشور در بازه زمانی 18 آذرماه تا 18 دی سال جاری بعد از افزایش قیمت ها در مبدا، 10 طرح فروش را در قالب فروش فوق العاده، پیش فروش و مشارکت در تولید برگزار کردند. سهم فروش های فوق العاده 6 طرح، سهم پیش فروش 3طرح و سهم مشارکت در تولید نیز یک طرح بوده است. اما هریک از دو خودروساز بزرگ کشور چند طرح فروش فوق العاده را برگزار کردند؟ سهم هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور 3طرح فروش فوق العاده بوده است. ایران خودرویی ها در 3طرح فروش فوق العاده خود در مجموع 22 هزار دستگاه انواع محصولات خود را عرضه کردند.

چهار محصول پژو 207 پانوراما، دنا پلاس با گیربکس اتومات و موتور توربو شارژ، رانا پلاس پانوراما و سمند سورن پلاس بیشتر از سایر محصولات در فروش های فوق العاده ایران خودرو حضور داشتند. این خودروساز تنها در اولین فروش فوق العاده خود بعد از کسب مجوز افزایش قیمت 3محصول پرتیراژ پژو 206 تیپ 2، پژو پارس با موتور TU5 و پژو پارس سال را عرضه کرد. اما دو طرح فروش فوق العاده این خودروساز به نوعی خالی از محصولات پرتیراژ بود.

از 22 هزار دستگاهی که ایران خودرو در فروش های فوق العاده خود عرضه کرده است، پژو 207 پانوراما با عرضه 6 هزار و 500 دستگاهی سهم نزدیک به 30 درصدی را به خود اختصاص داده است. دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ نیز در مجموع 5 هزار دستگاه عرضه شد و سهمی در حدود 23 درصد از عرضه خودرو در سه مرحله فروش فوق العاده ایران خودرو را در اختیار دارد.

سمند سورن پلاس با عرضه 3هزار دستگاهی در جایگاه سوم قرار گرفت. این خودرو 14 درصد از کل محصولات عرضه شده در فروش های فوق العاده ایران خودرو را در بازه یک ماهه شامل می شود.

رانا پلاس پانوراما نیز با دو حضور در 3 فروش فوق العاده و عرضه 2500 دستگاهی جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد. سهم راناپلاس پانوراما از فروش کل حدود 11 درصد بود. بنابراین مشاهده می شود در مجموع 78 درصد فروش های فوق العاده ایران خودرو به این 4محصول اختصاص داده شده است.

ایران خودرویی ها در دو طرح پیش فروش خود نیز در مجموع 24 هزار و 100 دستگاه خودرو عرضه کردند. در این دو طرح پیش فروش باز هم پژو 207 پانوراما، دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ و سمند سورن پلاس به نوعی دست بالا را دارند. 4محصول یاد شده در مجموع حدود 68 درصد عرضه را به خود اختصاص دادند.

حال سراغ دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا می رویم تا شرایط عرضه این خودروساز را بررسی کنیم. خودروسازی سایپا نیز مانند ایران خودرو سه طرح فروش فوق العاده را در بازه 18 آذرماه تا 18 دی ماه برگزار کرد. سایپایی ها طی سه فروش فوق العاده خود 14 هزار دستگاه از محصولات خود را عرضه کردند.

در این سه طرح فروش محصولات خانواده کوییک شامل کوییک معمولی، کوییک R، کوییک R قرمز و کوییک با گیربکس اتومات به همراه تیبا 2 به نوعی دست بالا را داشتند. خانواده کوییک و تیبا 2 در مجموع 10 هزار و 200 دستگاه عرضه شد. عرضه این تعداد از خانواده کوییک و تیبا 2 سهمی حدود 73 درصدی را از فروش فوق العاده کل به خود اختصاص داده است.

این خودروساز به صورت همزمان یک طرح فروش پیش فروش و یک طرح مشارکت در تولید را نیز اجرایی کرده است. در این دو طرح فروش نیز خانواده کوییک رتبه اول عرضه را به خود اختصاص داده است. در این طرح های فروش حدود 3200 دستگاه از اعضای این خانواده عرضه شده است. بنابراین خانواده کوییک در پیش فروش و مشارکت در تولید حدود 43 درصد عرضه را به خود اختصاص داده اند. تنها تفاوت این طرح های فروش با فروش های فوق العاده برگزار شده از طریق این خودروساز این است که کوییکS جای کوییک با گیربکس اتومات را گرفته است.

تنظیم بازار از راستا طرح های فروش

سیاستگذار خودرویی با تکلیف برگزاری فروش های هفتگی به خودروسازان در پی این بود که بار دیگر بازار خودرو را مدیریت کند و شرایط را به سمتی ببرد تا تعادلی میان عرضه و تقاضا در بازار ایجاد شود، اتفاقی که تا حدودی محقق شد. بر این اساس در سبد محصولات ایران خودرو چهار محصول پژو 207 پانوراما، دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ، رانا پلاس پانوراما و سمند سورن پلاس بیش از سایرین عرضه شدند. همین مساله سبب شده در بازه 18 آذر ماه تا 18 دی ماه سال جاری قیمت این محصولات به رغم رشد 18 درصدی، رشد چندانی در بازار نداشته باشد. دو محصول سمند سورن پلاس و رانا پلاس پانوراما در بازه زمانی یاد شده حدود 5/ 0درصد افزایش قیمت را به خود دیدند.

در حال حاضر سمند سورن پلاس با قیمت 312 میلیون تومان در بازار دادوستد می شود. این خودرو در 18 آذرماه نیز با قیمت 310 میلیون تومان در بازار حاضر بود. رانا پلاس پانوراما نیز در 18 آذر با قیمتی حدود 308 میلیون تومان در بازار حضور داشت و طی یک ماه و همزمان با اجرای طرح های فروش خودروسازان، حول و حوش 2 میلیون تومان افزایش قیمت را به خود دید تا قیمتش به حوالی 310 میلیون تومان برسد.

پژو 207 پانوراما نیز در بازه زمانی یاد شده حدود 5/ 1 درصد به قیمت خود اضافه نمود. این خودرو در آذرماه با قیمت 375 میلیون تومان قابل خریداری بود. بعد از گذشت یک ماه قیمت این خودرو به حدود 380 میلیون تومان رسید. در میان چهار محصول یاد شده دنا پلاس اتومات با موتور توربو شارژ بیش از سایر محصولات رشد قیمت را به خود دید. این خودرو طی یک ماه بعد از برگزاری طرح های فروش خودروسازان حدود 9 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد.

بررسی قیمت خانواده کوییک نیز در بازار گویای تاثیر برگزاری طرح ها فروش روی قیمت های بازار است. در حالی که کوییک با گیربکس اتومات طی یک ماه 18 آذرماه تا 18 دی ماه رشد حدود 5/ 3درصدی را به خود دیده، شاهد هستیم که کوییک معمولی تغییر قیمتی را به خود ندیده است.

چنانچه قیمت گذاری خودرو به شرکت های خودروساز واگذار شود این مساله می تواند بیش از پیش ترمز افزایش قیمت ها را در بازار بکشد.