الهام علیف در جنگ با ارمنستان پیروز شد ولی آذربایجان باخت! - مجله عکس

با ما سفر کنید و با تور ارمنستان از کشور جذاب همسایه دیدن کنید و شهر زیبای ایروان را ببینید.

گروه سیاسی خبرنگاران؛ نشریه آمریکایی نشنال اینترست، در گزارشی با عنوان آیا این [پیروزی] سرانجامی بر کشور آذربایجان است؟ به قلم مایکل رابین نوشت: هنگامی که نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در روز 10 نوامبر 2020 / 20 آبان 1399 آتش بس را پذیرفت، الهام علیف رئیس‌جمهور آذربایجان دلیلی برای احساس پبروزی داشت. علیف سرزمین‌هایی که پدرش، رئیس‌جمهور سابق آذربایجان در اواخر جنگ قره‌باغ از دست داد را برگرداند. الهام علیف همچنین پایه‌های قدرت‌اش را مستحکم کرد: علیف با تبدیل خود به متحد ضروری رجب طیّب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه ممکن است با خود اینگونه محاسبه نموده باشد که این کشورها درصورت بروز هرگونه ناآرامی ضامن حفظ قدرت او در آذربایجان خواهند بود؛ همانگونه که پوتین از هیچ تلاشی در جهت حفظ بشار الاسد رئیس‌جمهور سوریه مضایقه نکرد.

ارمنستان جنگ را باخت و علیف پیروز شد ولی آذربایجان هم باخت. پرچم آذربایجان بر فراز کلبجر و سوشا (ارمنی‌ها به نام سوشی می‌شناسند) بر افراشته شد امّا این پیروزی علیف به قیمت استقلال آذربایجان تمام شد. علیف به منظور تثبیت قدرت‌اش و احتمالاً تضمین جانشینی همسر و فرزند ذکورش، حق حاکمیت آذربایجان را به چوب حراج گذاشت.

نیروهای ارتش روسیه اکنون در خاک آذربایجان مستقر شده‌اند. این نیروها مجری آتش‌بس میان آذربایجان و ارمنستان هستند ولی استقرار مجدد نیروهای روسی در منطقه، هدف دیرینه پوتین در جهت بازگرداندن قدم به قدم کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق [تحت حاکمیت کرملین] است. شاید علیف از حضور نیروهای روسی امنیت خاطر دارد زیرا که دستاورد او و رئیس‌جمهور ترکیه را در جنگ تثبیت نموده ولی این نکته را از یاد برده است که نیروهای روسیه به سرعت وارد [یک منطقه] می‌شوند ولی به‌سختی خارج می‌شوند.

نشریه نشنال اینترست آمریکا در ادامه نوشت: ترک‌ها نیز بعید است که آذربایجان را ترک نمایند. هدف از جنگ آذربایجان قره باغ و مناطق آذری اطراف آن بود که ارمنستان در جنگ حدفاصل سال‌های 1988-1994 گرفته بود. امّا در این میان، انگیزه ترکیه متفاوت بود. اردوغان و سرمداران فکری ترکیه افکار بلندپروازانه پان‌ترکیسم را برای اتصال جغرافیایی، سیاسی و مالی به آذربایجان و کشورهای ترک‌نشین منطقه آسیای مرکزی دارند.

وقتی از فرودگاه اسن بوگا آنکارا به سمت شهر رانندگی می‌کنید، از کنار نقاشی‌های کناره‌جاده‌ای می‌گذرید که پرچم‌ کشورهای ترک‌زبان، از آذربایجان تا ترکستان شرقی(!) بر آن نقش بسته است. ترکستان شرقی نامی است که اویغور‌های خواستار استقلال چین این نام را برای منطقه خود گذاشته‌اند. ارمنستان (در کنار گرجستان) به دلیل ایجاد خط حائل سرزمینی میان ترکیه و جمهوری‌‎های ترکی مانع بلندپروازی سرزمینی اردوغان است.

نشریه نشنال اینترست این مدعا را بیان کرد که توافق آتش‌بس میان باکو-ایروان یک کریدور ارتباطی از خاک ارمنستان به آذربایجان داده است. البته سازوکار این جاده ارتباطی از منطقه نخجوان به خاک آذربایجان هنوز معین نیست. نشنال اینترست در ادامه مطرح کرد: آنکارا به مرکز کنترل و رصد مشترک روسیه-ترکیه نیرو اعزام نموده است. نیرو‌های ویژه ارتش ترکیه در باکو حضور دارند و جت جنگنده‌های F-16 در پایگاه‌های آذربایجانی مستقر هستند. علیف ممکن است به اردوغان به چشم یک دوست نگاه کند ولی از نظر اردوغان، علیف وسیله‌ای برای رسیدن به هدف است.

ترکیه بستر انتقال مزدوران [حاضر در] سوریه به آذربایجان را مهیّا کرد و علیف نیز به استقبال آنان رفت. اکنون، بعید است که علیف حتی اگر بخواهد، قادر به اخراج این نیروها باشد. همانطور که ترکیه قادر به گسیل مزدوران به سوی نبرد با ارمنستان بود به همان ترتیب هم قادر است با استفاده از این نیروها، آذری‌های مخالف اهداف ترکیه را هدف قرار دهد.

برای اولین‌بار، آذربایجان در سال 1918 استقلال یافت ولی این استقلال فقط 23 ماه طول کشید و [بعد از آن] نیرو‌های روسیه وارد سرزمین نفت‌خیز آذربایجان شدند. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فرصتی مجدد به آذربایجان داد. شورای عالی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان در روز 18 اکتبر 1991 استقلال آذربایجان را بیان کرد. در حالیکه این دوره از استقلال به‌طرز قابل توجهی دوام داشته است، امّا سرانجام ماجرا یکسان است: نیرو‌های خارجی حاضر در خاک آذربایجان به کرملین و آکسارای جوابگو هستند نه حاکمیت باکو. آذری‌ها ممکن است 10 نوامبر را به عنوان روز غلبه بر ارمنستان در جریان جنگ 2020 قره‌باغ جشن پیروزی بگیرند امّا وقتی از تب این ماجرا کم گردد آنگاه شاید تازه بفهمند که این پیروزی آغازی است بر سرانجام استقلال آذربایجان و نقطه آغاز تبعیت از حاکمیت روسیه و ترکیه است.

ترجمه: ایلیا فروزش

*مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.