میزانسن ها در فیلم قهرمان اصغر فرهادی مشابه تله فیلم تلویزیونی است - مجله عکس

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، با آغاز اکران جدیدترین ساخته اصغر فرهادی، نقدها و بحث هایی پیرامون این فیلم سینمایی مطرح شد، تا جایی که حواشی به وجود آمده باعث شد پای بیانیه ای از سمت اصغر فرهادی در این میان باز گردد. به همین دلیل در قسمت یازدهم برنامه بی چارچوب محمدتقی فهیم و مازیار فکری ارشاد، دو منتقد و روزنامه نگار سینما در راستای نقد و تحلیل قهرمان اصغر فرهادی و حواشی پیرامون آن در این برنامه حضور داشتند.

مازیار فکری ارشاد منتقد سینما، درباره آخرین ساخته سینمایی اصغر فرهادی گفت: قطعا این فیلم سینمایی جزو برترین فیلم هایی اصغر فرهادی محسوب نمی گردد، اما همچنان استاندارد خودش را حفظ نموده است. من شنیده ام که بعضی از دوستان از این فیلم به عنوان فاجعه یاد می نمایند که این هم منصفانه نیست.

وی در ادامه اضافه نمود: اما به دلایل قابل بحثی، این فیلم نمره بالایی در کارنامه اصغر فرهادی ندارد. مطابق معمول اصغر فرهادی چنان روی پیچیدگی های فیلمنامه متمرکز شده که عملا از کارگردانی غافل شده است. ما در این فیلم مقدارسن و دکوپاژ چشم گیری نمی بینیم و صرفا قصه ای مجذوب کننده و اثرگذار را می شنویم که به زبان سینما درنیامده است و مقدارسن ها مشابه تله فیلم های تلویزیونی است.

او اضافه نمود: من در این فیلم ضعف کارگردانی می بینم؛ این به آن معنا نیست که اصغر فرهادی کارگردانی بلد نیست، پیش از این بارها و بارها این موضوع را ثابت نموده که کارگردانی چیره دست است.

فکری ارشاد درباره نقطه قوت این فیلم سینمایی نیز اضافه نمود: نقطه قوت قهرمان را چالش اخلاقی می بینم که این بار کمی پیچیده تر از همواره است. معمولا ما در فیلم های فرهادی یک چالش اخلاقی را می بینیم که بخشی از آن از مخاطب مکتوم مانده و پرسشی را ایجاد می نماید و این پرسش موتور محرکی می گردد که ما قصه فرهادی را تا خاتمه دنبال کنیم تا به یک خاتمه بندی معمولا تکان دهنده برسیم. در این فیلم چالش اخلاقی دائم رنگ عوض می نماید و یک ویژگی که نسبت به فیلم های خوب فرهادی مانند جدایی نادر از سیمین و درباره الی در این فیلم وجود دارد، همین رنگ عوض کردن چالش است.

او در ادامه این بحث گفت: معمولا فیلم های فرهادی مخاطب را وادار می نماید تا به شکل ناخواسته در یک طرف ماجرا بایستد و موضع خاصی داشته باشد، اما در اینجا ما با یک چالش اخلاقی روبرو هستیم که هر لحظه رنگ عوض می نماید و مخاطب نمی داند کدام طرف باید بایستد. این موضوع فیلم را مجذوب کننده تر نموده است، اما همین ویژگی با یک کارگردانی خیلی معمولی که از اصغر فرهادی با توجه به کارنامه درخشانش بعید بود، به نوعی از دست می رود. ما در این فیلم مقدارسن و تصویر سینمایی نداریم و فکر می کنم هیچ تصویر ماندگاری از فیلم قهرمان در ذهنم ثبت نشده است.

وی اضافه نمود: معتقدم که فیلم قهرمان قابل تحمل است؛ اما ابدا قابل قیاس با برترین فیلم های خود اصغر فرهادی نیست. این نگرانی از باب اینکه منتقدان، مدیران دولتی چیزی نگویند و در عین حال جشنواره های خارجی و توده مردم ایران هم فیلم را بپسندند، باعث شده که اصغر فرهادی از شکل سینمایی اش خارج گردد.

محمدتقی فهیم نیز در ادامه تحلیل سطح آخرین ساخته اصغر فرهادی نسبت به دیگر آثارش، گفت: من دوبار این فیلم را دیدن کردم و در پی اشکال آن بودم که علت عدم تاثیرگذاری آن در چیست؟!

او اضافه نمود: من همه فیلم های اصغر فرهادی را دیده ام و تا فیلم درباره الی فیلم هایش را دوست داشتم و به نظرم درباره الی همچنان برترین فیلم اصغر فرهادی است. از آن فیلم به بعد، اصغر فرهادی از سینما دور می گردد و به قدری محتوا برایش مهم می گردد که بقیه عناصر را کنار می گذارد. این اوج محافظه کاری در سینماست. فیلمسازی که در مقدارسن محافظه کار باشد، فیلمساز نیست.

مازیار فکری ارشاد در ادامه درباره حواشی پیرامون اصغر فرهادی و نسبت های سیاسی مختلفی که به او داده می گردد، گفت: با اینکه بخواهیم یک فیلمساز را به عنوان نماد فیلمسازی یک کشور مطرح کنیم موافق نیستم؛ انتظارات زیادی که ما از یک فیلمساز داریم و گاهی اوقات می خواهیم در قامت یک قهرمان و حتی ضدقهرمان به مردم معرفی کنیم کار درستی نیست.

اصغر فرهادی یک فیلمساز مهم در تاریخ سینمای ایران است و تحولاتی که در تاریخ سینمای ایران به وجود آورده قابل انکار نیست. او فیلمسازی مهم در ایران و محافل جهانی است.

محمدتقی فهیم هم در ادامه بحث بیانیه مرتبط با اصغر فرهادی، اضافه نمود: مگر می گردد منکر جایگاه اصغر فرهادی شد؟ اساسا دو قطبی که ایجاد می گردد به علت جایگاه مهم او است. ولی اینکه چه مقدار اصغر فرهادی از آن جایگاه بهره خوب می برد و صادقانه رفتار می نماید، محل مناقشه است.

وی اضافه نمود: اینکه بین منتقدان بحث هایی پیرامون فیلم و جایگاه اصغر فرهادی شکل میگیرد، علتی بر این نیست که او خودش را درگیر این ماجراها کند. فیلمسازان زیادی داریم که حتی توهین های زیادی به آن ها شده است، اما چندنفر از آن ها بیانیه صادر نموده اند؟ شما فیلمت را بساز و ما منتقدان حرف بزنیم. سینماگر با فیلمش حرف می زند، اما زمانی که به قضیه دو قطبی می رسد و می بیننند که یک قطب در حال ضعیف شدن است، او از جایگاه سینماگر به فعال سیاسی تبدیل می گردد.

فهیم ادامه داد: سینماگر نباید فعال سیاسی باشد. آقای فرهادی توقع زیادی دارند و فکر می نمایند فیلم باید در یک فضای دو قطبی قرار بگیرد تا دیده گردد. تمام فضاهای رسانه ای، منتقدان و مردم با قهرمان در یک راستا حرکت می کردند و اینکه فرهادی نسبت به اعتراض یک نفر چنین واکنشی نشان دهد، عجیب بود.

فکری ارشاد نیز اضافه نمود: حمایت ها باعث شد فرهادی باعث یک دوقطبی گردد؛ در بخشی از ماجرا، حاکمیت کوشش کرد تا فرهادی را به خودش نسبت دهد و بخشی از توده جامعه هم فرهادی را صدای خاموش خودشان دیدند و این تقابل باعث شد فیلمساز خود را در جایگاهی ببیند که از بعضی موضع گیری ها ناگزیر باشد. هر چند که من با این موضع گیری اخیر موافق نیستم.

این منتقد سینما اضافه نمود: اگر هنرمند از هنر خودش به عنوان تریبونی برای ابراز روینمودهای سیاسی استفاده کند، درست نیست. ساحت هنر از بحث های سیاسی فراتر است، اما هنرمند اگر دغدغه سیاسی و اجتماعی نداشته باشد هم، هنرمند نیست.

محمدتقی فهیم با اشاره به اینکه فردی به نام داوود مرادیان بغض بسیاری از فیلمسازان جوان را که از ساخت فیلم ناکام مانده اند بیان نموده، گفت: بسیاری از فیلمسازان جوان ما با داوود مرادیان هم نظر هستند و معتقدن که اصغر فرهادی بسیاری از امکانات جمهوری اسلامی را در اختیار داشته است. آقای فرهادی اگر سری به انجمن سینمای جوان بزند، می بینند که بسیاری از فیلمسازان جوان حرفشان با داوود مرادیان مشترک است ولی می بینیم که در نهایت اینگونه جواب جمهوری اسلامی را می دهد!

وی در خاتمه اعلام کرد: هنرمند مستخدم سیاست نیست و اگر به این حوزه ورود کرد، باید تبعات آن را هم بپذیرد. اگر یک روز یک نفر در خیابان توی گوش اصغر فرهادی هم بزند باید بپذیرد؛ چون وارد حوزه سیاست شده است و مردم از او مطالبه دارند. باید با زبان هنر سیاست را به نفع بهبود جامعه تبیین کنیم.